+0 به‌ین
دیشلنمیش ساندویچ
دوكتور جئری
قاش قارالمیشدی. آجیقمیشدیم. یول اوسته بیر ساندویچ توكانینا اوغرادیم. اوزون‌سوو توكانین دیبینده آیری بیر موشتری ساندویجینی دیشینه چكمكده ایدی. آغیزیم سولاندی. ماسانین اوستونده، بوشقاب ایچینده دیشلنمیش بیر ساندویج گؤروكوردو. اوتورونجا شاگیرد بوشقابی گؤتوروب سویودوجونون اوستونه قویدو. چوخ چكمه‌دی بوشقاب ایچینده ساندویچ ایله بیر بارداق آیران قارشیما قونولدو. ساندویجین كاغیذینی سیییریب یئمگه باشلایینجا توكانین پنجره‌سینده رنگسیز-سسسیز بیر فیلم ائكرانا باشلادی سانكی. بیر قادین توكانین شوشه‌سینی تیققیلداتدی. ساندویچچی سویودوجون آرخاسیندان چیخیب قاپی‌یا ساری قوشدو. قاپی ائشیگینده ساندویچچی اؤفكه ایله قادینا نمنه‌‌لر دئییردی. قادین یالواردیردی. قادین نئجه‌ده چارلی‌چاپلینین فیلمینده‌كی چیچكچی قیزا اوخشاییردی. ایندیجه چارلی‌نین چلیگینی توولایا- توولایا گلیب اورتالیغی بیربیرینه قاتاجاغینی دوشونوردوم. قادینین یالوار- یاخارلاری سونوندا ساندویچچینی یوموشالتدی. او توكانا گیریب سویودوجون اوستوندن دیشلنمیش ساندویجی گؤتوروب قادینا وئره‌رك شاگیرده:
- من گئدیرم، موشتریلری یولا سالاندان سونرا باغلا گئت- دئدی.
- دیشلنمیش بیر ساندویج‌له قادینی قاندیردی!...
گؤزومو ائكراندان آییردیم. هر شئی رنگلی‌لشدی. قونوشان یانیمداكی موشتری ایدی. ماتدیم-ماتدیم اوزونه باخینجا سؤزلرینی تومانچاق سؤزجوكلرله آچیقلاماغا چالیشدی.چؤره‌ك بوغازیما تیخیلدی. بیر- ایكی قورتوم آیراندان ایچمك ایسته‌دیم؛ اؤسكورك توتدو. ایشتاهیم كورالمیشدی آرتیق. ساندویجی بوشقابین ایچینه بوراخاراق توكاندان چیخی وئردیكده رنگسیز فیلمین ایچینه دوشموش كیمی دویدوم اؤزومو...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
بیر عؤمرون تجروبه‌سی
دوكتور جئری
بیر آیاغی پولیس ایداره‌سینده، بیر آیاغی دادیگاهدا، بیرآیاغی دادسرادا، بیر آیاغی! ایسه زینداندا اولان قره دایی، بیر عؤمور شرفلی یاشامدان سونرا، اؤلوم یاتاغینا دوشوب سون وصیتلرینی اوغلانلارینا ائتمكدهایدی:
- گؤزومون ایشیقلاری!...
مملكتده آلنی آچیق، باشی اوجا یاشاماق ایسته‌ییرسیزسه بیلمه‌لی‌سیز هانسی جورملری(سوچلاری) ایشله‌یه‌سیز... هانسیلاری ایشله‌مه‌یه‌سیز...
آدام اؤلدورسَز، قورخمایین! اوچ-دؤرد آیین ایچینده بئش اون تومن دییه وئرمكله زینداندان چیخا بیلرسیز!....
.. قاچاقچیلیغین قورخوسو یوخدو...باشی-دیبی بئش-اوچ قیران جریمه‌دیر..جیبدن یوخ!.. قاچاق مالدان وئرجكسیز...
ایداره-میداره‌ده ایشله‌سز ایختیلاسدان، پول‌آشیرماقدان قورخمایین..اوستو آچیلسا چایچی‌نین بوینونا آتابیلرسیز....
اوزوم دیوارا، فحشا-محشا ایشینده یاخالانساز اؤزوزو ایتیرمه‌یین، تؤوبه یولو هامی‌یا آچیقدیر...یولا گلمیش آزغینلارا جایزه‌ده وئریرلر!....
زمین‌خوارلیقدان قورخمایین ... دیبی بودور شهرین شورا رئیسی یا شهرداری اولاجاقسیز...
روشوت آلیش وئریشیندن قورخمایین ...دایی‌لارین داییسی دئمیشلی: روشوتی هانسی الدن وئرسز اوبیری الدن نئچه قاتینی گئری آلاجاقسیز... بیرده‌كی... روشوتچینی آسمازلار-كسمزلر تكجه بازنیشسته ائدرلر...
اوغورلوقدان دام-دیوار دلمكدن قورخمایین، توتولساز اوچ آی تكمیلی اؤرگه‌نیم آلماق اوچون دانیشدانلارین(دانیشگاه-زیندانلارین) بیرینه گؤندریله‌جكسیز...
شهرین سدمعبر رئیسی یا پولیسی محله‌سی اولماق ایسته‌ییرسیزسه ارازیل-اوباش اولماقدان قورخمایین...
بؤرك گؤتوروب قویماقدان............
دایی‌نین سؤزلری اوزانینجا، اوشاقلاری داریخما باسدی:
- آتا بونلارین هامیسی یاخشی بیلیریك، دئیه بیلرسن هانی جورملری ایشله‌مه‌یك؟
دایی دریندن بیر سولوق آلیب دئدی:
- هه! .. گؤزومون ایشیقلاری!....
سون كز زینداندا اولاندا... بیر نئچه گنج گتیرمیشدیلر... هره‌سینه اون- اون‌بئش ایل باغیشلانماز زیندان وئرمیشدیلر... ایندییه‌جن ائشیدمه‌دیگیم.. غریبه بیر جورم(سوچ) ایشله‌میشدیلر... سیز بو جورمی ایشله‌مه‌یین نولور.....
اوشاقلار شاشیردیلار هامیسی بیر دن:
- نه جورمی آتاجان؟ - دئدیلر.
قره دایی جورمون آدینی خاطیرلاماق اوچون اؤزونو بیر سوره زورا باسدی سونوندا:
- فعال مدنی! - دئیه یانیت وئردی.
بؤیوك اوغول هویوخموش اویان بویانا باخاراق قارداشلارینا:
- آتام ائله بیل ساییر- باییر ائله‌ییر... تئز چَنه‌سینی چكین!- دئدی.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نییه فارسی اؤیره‌نیریك؟
دوكتورجئری
ایندییه‌دك هئچ اؤزونوزدن،" نییه فارسی اؤیره‌نیریك؟!..."دئیه سوروشموشسونوز.
اولابیلر دئیه‌سینیز:
- یوخ!
یا:
ـ ائله بئله!
یا:
- آتا بابامیز اؤیرنیبلر بیزده اؤیره‌نیریك..
یا:
- آنایاسانین 15.نجی ماده‌سی‌نین اوّلی بئله باشلانیب.
یا:
- شهریارین فارسی شئعیرلرینی اوخویاق!
یا:
ـ بؤیوك آدام اولاق!
یا:
- مدرك آلاق!
یا:
ـ تهرانا بئیین یا بدن ایشچیسی اولاراق گئدنده كیمسه بیزی لاغا قویمایا!
یا:
- شیرین دیر!
یا:
- كلاسلی‌دیر!
یا:
.....
دئمه‌لی‌یم:
ـ بیز ایندی چئشیدلی-چئشیدلی عاغیلا باتان؛ باتمایان ندنلره گؤره فارسی اؤیره‌نیریكسه آتا-بابالاریمیز گئچمیش دؤنملرده كؤتك یئمه‌مك اوچون فارس دیلینی اؤیرنمك ایسته‌میشلر. (بو كؤتك زورونا فارسی اؤیرنمكله فرقلی‌‌دیر!).
ایشده بو قونودا بیر گئرچك حیكایه:
رضا شاهِ لارج دؤنمینده، فارس دیللی امنیه‌لر آذربایجان كندلی‌لرینه اولمایان-قالمایان ظولملر ائدیردیلر.اونلار گونده، آنلاشیلماز ندنلره گؤره كندلره تؤكولوب خالقی سیلله-تپیك، توفنگ قونداغی‌نین آلتینا آتیب اؤز دیللرینده نم-نه‌لر دئیه-دئیه چالیب چاپیردیلار. بو دورومدان یورولان كندلرین بیرینده، خالق ییغیشیب (ایندی بیز میللت وكیلی سئچدیگیمیز كیمی)ایكی كیشینی سئچیب جیبلرینه یئترینجه پول قویوب تهرانا گؤندریرلر. بو كیشیلرین گؤره‌وی گئدیب تهراندا فارس دیلینی اؤیرنمك سونرا گلیب امینه‌لر ایله دانیشماق-آنلاشماق ایدی.(آخی او دؤنملرده ایندیكی كیمی كندلرده فارس دیلی و ادبیاتی اؤیره‌دن مدرسه-دانیشگاهلار یوخ ایدی).
سئچیلن كیشیلر تهرانا گئدیب بیر هفته‌نین ایچینده پوللاری كابارا، سینما، پاركلاردا خرجله‌ییب كنده قاییدیرلار؛بو سور‌‌‌‌ه‌ده هره‌سی تكجه بیر سؤز اؤیره‌نه بیلمیشدی.اونلار گونده‌لیك دانیشیقلاریندا بو سؤزلری سؤزلرینه قاتاراق كندلی‌لره ایفاده ساتیردیلار.
گونلرین بیر گونونده یئنه امنیه‌لر كنده تؤكولوشدولر. امنیه‌لرین باشچیسی كندیلرین بیری‌نین یاخاسیندان یاپیشیب اؤز دیلینده نم-نه‌لر دئدی. كندلی هوروت-هوروت باخینجا امینه قوللارینی قاناد كیمی بیربیرینه چالاراق دئدی:
- قود..قود.. قودا!!
كندلی سانكی امینه‌نین نه دئدیگینی آنلادی. او دا قوللارینی قاناد كیمی بیربیرینه چالا-چالا:
- قوققولو قو...قوققولو قو...- دئدی.
بو داورانیشدان امنیه‌نین بویونون دامارلاری اوخلاندی. كندلینی آتدی یوموروق آلتینا. احوالاتی بئله گؤرن كندلیلر تئز بیرینی تهران گؤرموشلرین دالیسیجا گؤندریلر. چوخ چكمه‌دی تهران گؤرموشلرین بیری تاپیلدی. او آرخایین-آرخایین آددیملایاراق امینه‌نین قاباغینا گئچیب دئدی:
- پدر سوخته!
امنیه‌نین گؤزلری شاشقینلیقدان ائشیگه پیرتلادی؛كؤپوردو . كندلینی بوراخیب یومولدو تهران گؤرموشون اوستونه. كندلیلر ال-آیاق ائله‌مه‌سه‌ایدیلر تهران گؤرموشو بوخاجاق ایدی امنیه. تئز اوبیری تهران گؤرموشو گتیردیلر. اوبیری تهران گؤرموش اولای یئرینه چاتینجا قیشقیردی:
- ولش كن!
بو سؤزدن امنیه داها بتر شاشیردی. نه دوشوندوده بیرینجی تهران گؤرموشو بوراخیب یانینداكی‌لار اوزاقلاشماق بویروغو وئردی.
امنیه‌لر گئتدیكدن سونرا كندلیلرین قیوریشیغی آچیلدی. پیچیلداشماغا باشلادیلار:
-گئنه ساغ اولسون ولش كن!....
- ولش كن اولماسایدی امنیه پدر سوخته‌نین دده‌سینی یاندیراجاق ایدی....
- ...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
یوردوموزون آدینی نئجه یازمالی‌ییق؟!
دوكتور جئری
بیز چاتدیقدا اوستاد دفتری بیر شئی‌لر جیزما-قارا ائتمكدهایدی.
-اوستاد نه یازیرسینیز؟-دئیه سوروشدوم.
اوستاد دفتری باشینی قالدیریب بیزی گؤرونجه آیاغا قالخیب گؤروشه‌رك:
- یولداشلار! سیزجه یوردوموزون آدینی نئجه یازمالی‌ییق؟-دئدی. سونرا كاغیذدا یازدیغینی بیزه گؤستردی:
آذربایجان یوخسا آزربایجان؟
دالغین-دالغین:
- یوردوموزون قوجامانلیغینی، بیرده، بیز كیمی خلف‌اوغوللاری‌‌نین اوزوندن الیف قددی‌نین دال اولدوغونو گؤز اؤنونه آلاراق دال "ز" ایله یازساق یاخشی دیر!- دئییب كاغیذدا آذربایجان‌ـین آلتینا جیزیق جكدیم.
اوستاد دفتری اوزونو پروفسور نصرالدینه توتوب،"سیز نه دئییرسینیز پروفسور؟"-دئدی.
پروفسور نصرالدین آجی-آجی گولومسه‌یرك:
- یوردوموزون آدینی دسته‌لی "ز" ایله یازمالی‌ییق !- دئدی.
چاشدیق؛ اوستاد دفتری نه‌سه دئمك ایسته‌ییردی آنجاق پروفسور سؤزونون آردینی توتدو:
- بو گون دونیادا، تكجه الینده دسته-دگنك گزدیرنلرله دانیشیق آپاریلیب حق-حوقوق وئریلیر. بیز؛ الی یالینلار ایسه، یوردوموزون آدینی آظربایجان كیمی یازماقلا، وارلیغمیزی تاپدالایانلاری، دسته‌لی "ز"-دان قورخودوب باسدیریلمیش؛ چئینمیش حق-حوقوقوموزو گئری آلماغی دوشونه بیله‌ریك!...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ائله بئله اولار!
دوكتورجئری
مشه‌محرمین اوتوز بئش یاشی وار. دوننه‌جن، اوتوز بئش ایل ایدی بیلمیردی گؤزلری ضعیف‌‌دیر. مشهمحرم اوغلونو آشیلاماق اوچون كندین ساغلیق ائوینه آپارماسایدی، اورادا توخونوب داوا-درمانی یئره تؤكمه‌سه‌ایدی، بللی دئییلدی داها نئچه-نئچه ایل دونیانی بوز-بولانیق گؤره‌جك‌ایدی!
دونن گئجه مشهمحرم بؤیوك بیر قوناقلیق وئردی؛ گؤزلوك قوناقلیغی! منی‌ده چاغیرمیشدی. آخشام اوستو بیر چلنگ باغلاییب ائولرینه گئتدیم. اوتاقدان آردی كسیلمز گولوش سسلری ائشیدیلیردی. ایچری گئچدیم. قوناقلار دؤرد دؤورده اوتورموشدولار. مشهمحرم منی گؤرجك آیاغا قالخیب، " خوش گلدین عمی‌اوغلو" دئیه‌رك یئر گؤستردی. قارا قابلی یئپ-یئكه بیر گؤزلوك تاخمیشدی گؤزلرینه. " عمی اوغلو گؤزلوگون موبارك اولسون!" دئییب اگلشدیم.
قوناقلارین بیری،"مشهمحرم بایرام گونو نئجه خان‌ننه‌نین عوضینه كبلایی بایرامین آروادینی اؤپدون؟! " دئیه سوروشدو. هامی گولوشدو.
مشهمحرم گولومسه‌یه‌رك:
- آللاه بهداشت مامورونون آتاسینا رحمت ائله‌سین او گؤزلریمین ضعیف اولدوغونو سؤیله‌مه‌ییب گؤز دوكتورونا گؤندرمه‌سه‌ایدی هله-هله چوخلاریندان سیلله-دایاق یئیه‌جك‌ایدیم!-دئدی.
بتر ماراقلاندیم؛سوروشدوم:
-" عمی اوغلو یاشین بو یاشا چاتیب سن بیلمیردین می گؤزلرین ضعیف دیر؟"
مشهمحرم بوینو قیسدی:
- واللاه دوزونو ایسته‌سن ایندییه‌جن فیكر ائله‌ییردیم گؤز ائله بئله اولار!
قوناقلار بو سؤزدن بیر-بیرینه دَییب بركدن قاققیلداماغا باشلادیلار. مشهمحرم اوتانجدان باشینی آشاغی سالدی. سورغوم اوزوندن مشهمحرم لاغا قویولموشدو. اؤزومدن پیسیم گلدی. اؤزومو ساخلایا بیلمه‌دیم.
-"آغالار چوخدا مشه‌محرمه گولمه‌یین! بیز هره‌میز اؤزوموزه گؤره بیر یئكه مشه‌محرم‌ایك!"-دئدیم.
قوناقلارین بیری قاشلارین چاتاراق:" نئجه یانی؟" دئیه سوروشدو.
یاپماجیق بیر گولوشله یانیتلادیم:
- مثلا بیز مشه‌محرم‌لر دوشونوروك مملكت ائله بئله اولار؛ بیر دیل رسمی اولار قالان دیللر ایسه گئدیب قوروت اووار!
قوناقلار بیر منه بیرده اوتاغین دیبینده اوتوران ساققاللی بیر آغایا باخدیلار. آغا آدی‌یوخ قارداشلارینا چوخ بنزه‌ییردی!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قیسقانج
دوكتور جئری
آرا زنگده، اوشاقلارین فارسی كیتابلاری جیریلمیشدی. سوچلانان سولماز ایدی. سولمازگیل بیر آی اولمازدی بو كیچیك شهره سورولموشدولر. اؤیرتمن آرالیقسیز سولمازی سوروشدوروردو. قیزجیغاز بوجاغا سیغینیب سیتقایا-سیتقایا،"منیم ایشیم دئییل خانیم!"دئییردی.
تهمینه آلتدان-آلتدان سولمازی گؤزدن گئچیره‌رك بیج-بیج گولومسوندو:
-آخ جان كلَگیم توتدو! بو پانتوركیستین قیزینی اوخولدان ائشیگه اؤتورسه‌لر یئنه من كلاسین بیرینجی شاگیردی اولاجاغام!...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
یاخشی أر
دوكتور جئری
دوستاغین باشقانی آسیلاجاق قادینین دامینا گئدیب،"یاسالاریمیزدا باكیره قادینلارین اعدامی ساقینجالی‌دیر بو اوزدن سیزی آغانین عقدینه گئچیرمه‌لی‌ییك، نه دئییرسینیز؟" دئیه سوروشور. قادین گولومسه‌‌ییب:" بیر سورون یوخ!" دئییر.
ائرته‌سی گون قادینی دار آغاجینا آپاراندا تانیقلارین قاباغیندا بیر آن دوراقسانیب آغایا:
ـ " سیز یاخشی بیر اینسان‌سینیز" دئییر. "خسته‌خانادا ایدز بولاشیقلی قان آلدیغیم گوندن دوشونوردوم؛ عؤمرومون سونونادك كیمسه منله ائولنمه‌یه‌جك".
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ان یاخشی پیس!
دوكتور جئری
جمعه‌گونو یولداشلارلا آنلاشدیق ائشیگه چیخاق.
من دئدیم:"باغا گئدك".
پروفسور نصرالدین دئدی:"یوخ، داغا گئدك!".
اوستاد دفتری‌ده چؤلو اؤنردی. گؤردوك اولمایاجاق پوشك آتدیق،چؤل چیخدی.
یوك-یاپیتی اوستاد دفتری‌نین آراباسینا چاتیب یولا دوشدوك. آز گئتدیك، چوخ گئتدیك دره تپه دوز گئتدیك سونوندا گؤز ایشله‌دیكجه اوزانان بیر چؤللوگه یئتیشدیك. چؤل نه چؤل! لوت كویری بونون قاباغیندا گئیینَكلی گؤرونوردو. الیمین ترسی ایله آلنیمین ترینی سیله‌رك :
ـ آذربایجاندا بو گئنیشلیكده بیر چؤلون اولدوغونو هئچ بیلمیردیم بورانین آدی ندیر؟! ـ دئیه سوروشدوم اوستاد دفتری دن.
ـ اورمو گؤلو چؤلودور! ـ دئدی.
چادیری قوروب اوجاغی قالادیق. برزیلی اتلری شیشه چكه-چكه سؤز پوشك آتماقدان دوشدو.
ـ نئچه سئچه‌نه‌یین آراسیندان بیرینی سئچمه‌ده، پوشك آتماق ان اویغون، ان یاخشی یولدور من بیله‌لی؛ همی كیمسه‌نین اوره‌گی قالمیر همی‌ده اگلنجه‌لی اولور. اورنگی: جومهور باشقانی آدایلاری‌نین رادیو-تلویزیون چیخیشلارینا پوشك آتاندا ، توپلار دزگاهین ایچینده فیرلاناندا نفس‌لرین سینه‌لرده گیزلندیگی،نومره‌لرین بیر-بیر چیخدیغیندا هامی‌نین راضی-راضی چپیك چالیب گولوشمه‌سی چوخ گؤرمه‌لی ایدی یولداشلار!!...
دئییرم كئشگه، سئچیم گونو، هر صاندیغین باشینا بیردنه بو دزگاهلاردان قویالار. همی اگله‌نه‌ریك، همی آداییمیزی سئچه‌ریك، همی ده آمریكانین آغزینا یوموروق ووراریق...
پروفسور نصرالدین باشی‌لا سؤزلریمی اونایلایاراق اوستاد دفترینی سوزدو:
ـ اَشی سامان سنین دئییل سامانلیق كی سنیندیر، نه چیگه-پیشمیش اتلری تئز-تئز ایچرییه اؤتورورسن بیزی ده گؤزله؟
اوستاد دفتری بیر شئی ائشیدمیرمیش كیمی ایشینده ایدی، دگیرمانی دورمادان ایشله‌ییردی.اوستادین سایمازلیغینی گؤرن پروفسور نصرالدین قونوشوغوموزون آدینی توتدو:
ـ چوخلاری پوشگه اینانمیرلار دوكتور! دئییرلر: یاخشیراق ایله یاخشی‌نین آراسیندا یاخشیراغی؛ پیسراق ایله پیسین آراسیندا ایسه پیسی سئچمه‌لی‌ییك.....
ـ ای وای اؤلدوم....ای واییی...
زاریلدایان اوستاد دفتری ایدی. گؤزلری ایله او یان بویانی آختاریردی:
ـ هانی سو؟!..
ـ سو گتیرمه‌میشم، چانتادا ایچگی وار،گؤتور. ـ دئدیم. (فیكرینیز شنگول‌كولایا گئتمه‌سین، ایچگیمیز ساده‌جه پئپسی‌كولا ایدی)
اوستاد دفتری اؤفكه‌ایله:
ـ سو باشینا ایچگی ایله گئده‌جگم اولان؟! ـ دئیه‌رك اوزاقلاشیب بیر كولون دالیندا گؤزدن ایتدی. پروفسور نصرالدین گولومسه‌دی:
ـ چوخ یئمه‌یین بویودا وار اوستاد!!ـ دئدی.
آنسیز كول دیبیندن اوستاد دفتری‌نین باغیرتی سسی یوكسلدی:
ـ یاندیم آنام‌م‌م!..یاندیم اوی‌ی‌ی‌ی....
یئریمیزدن داشلاندیق." ای واییی.. اوستادی ایلان چالدی!" دئدیم. كول دیبینه قوشدوق. اوستاد دفتری یامان دورومدا ایدی! قیپ قیرمیزی كسیلمیشدی!...
ـ نولدو سنه اوستاد؟ـ دئیه سوروشدوم.
ـ سو یوخویدو یانیمی بو كولون یارپاغی ایله سیلدیم ـ دئدی. كولا باخدیم. چاشقینلیقلا:
ـ سیز آجیتقان یارپاغی ایله یانینیزی سیلمیشسینیز ؟!ـ دئدیم . اوستاد دفتری گؤینهیه-گؤینهیه:
ـ ایسته‌دیم داش ایله اؤزومو تمیزله‌یم گؤردوم گونش داشلاری كؤز كیمی قیزاردیب بونا گؤره بو میراتا قالمیشین یارپاقلاریندان قوپارتدیم! ـ دئدی.
اونو چادیرا گؤتوردوك. بیر آز اوزو قویلو اوزاندی آنجاق بیردن بیره ایلان كیمی آچیلیب قیوریلماغا باشلادی. سیزیلدایا-سیزیلدایا:" ائله بیل كهلیگیم آزیب!" ـ دئدی. پروفسور نصرالدین های سالدی:
ـ هایدی كولون دیبینه!
اوستاد دفتری بیر گؤز قیرپیمیندا آرادان یوخ اولدو. " سانیرام اوستادین باشینا گون گئچیب "ـ دئدیم. پروفسور اوجاغین اوستونده كؤزه‌‌رن اتلری گؤزدن گئچیره‌رك:
ـ هر نه دیر بو اتلرین باشی‌نین آلتیندادیر! ـ دئدی.
هاندان-گئجدن اوستاد دفتری شالوارینی چكه-چكه یاخینلاشدی رنگی آغ آپپاق اولموشدو.چومبلدی. شالواری اوتوراقدان تیلیت قان ایچینده ایدی!
اؤزومو ساخلایا بیلمه‌دیم."اوستاد یئنه نولدو؟"ـ دئدیم. اینگیلده‌یه-اینگیلده‌یه:
ـ یانیمی سیلمك اوچون یئردن بیر پارچا كسسك قوپارتدیم ائله بیل ایچینده شوشه قیرغی وار ایدی ـ دئدی.
پروفسور نصرالدین سینیرلندی:
ـ اَشی سو اولمایان چؤلده سیچاندان سونرا شالوارینی یوخاری چكیب گلده! نه چئشید-چئشید سیلمه سئچه‌نكلری دئنه‌مك ایسته‌ییرسن؟! اوتوراغان یازیغین گلمیرمی؟!...
آرتیق پوشكوموز اؤلموشدو. ییر-ییغیش ائله‌ییب شهره قاییتدیق.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
مسخ
یازان: دوكتور جئری
یامان داریخمیشدیم. یولومو ائل‌باغیندان سالدیم. بیری ایله قونوشماق، دردلشمك گئچیركن اوره‌گیمدن گؤزوم پروفسور نصرالدینه ساتاشدی. بیر آغاج اوتورقانین اوستونده كزیشیب مورگو دؤیوردو. سئوینجك سسلندیم:
ـ قود قودا قودا !! (1)
پروفسور گؤزلرینی آچیب منی گؤرونجه چیچگی چاتلادی:
ـ قید قود قیدی قود قودا؟!(2)
اؤپوش-گؤروشدن سونرا قوشا اوتورقانین اوستونده چومبلدیك. پروفسور منی سوزه-سوزه:
ـ قیدقید قودقید قیت؟ (3) ـ دئدی.
اوزگون-اوزگون:
ـ قیت قیت قیدا قید قیت ـ دئدیم ـ قیدقید قیدا قیت، قیدقید قودا قود!... (4)
پروفسور نصرالدین اوتورقادان آتلانیب چمن‌لرده ائشینه-ائشینه:
ـ قید قیت قیت، قیداقید قید قود (5) ـ دئدی.
باشیم‌لا پروفسورون سؤزلرینی اونایلایاراق:
ـ قیدقید قیدا قودقیدقید قود قودا قدقوت قداقدا؛ قیدی قیدقوت قوتاقوت قیدقودا. (6)ـ دئدیم.
پروفسور قوللارینی هاوادا یئللندیره‌رك قاققیلدادی:
ـ قد...قد...ققد.. قودا قیدقد قودا! قودقود قودی قوت قود. قود قودا قودد قیت قودا، قیت قودا قودا؟!(7)
حاق سؤزون قاباغیندا نه دئیه بیلردیم كی؟!
ـ قود(8) ـ دئدیم.
اتك یازیلار:
چئویرن: فرانتس كافكا
(1) اوهوی‌‌ی‌ی...پروفسور!!
(2) اوه.. دوكتور جئری سنسن می؟!
(3) اَشی چوخداندیر گؤزه گؤرونمورسن؟
(4) قیرمیزی اتین باهالاشماسی حالیمی یامان پوزوب ؛ یاخشی بیلیرسن منیم آغزیمی قیرمیزی ات ایله آچیبلار، ات اولماسا اؤله‌رم!..
(5) قیرمیزی ات باهادیرسا تویوق اتی یئ، همی اوجوزدور همی فایدالی .
(6) واللاه دوزونو ایسته‌سن نئچه آیدیر تویوق اتی یئییرم آنجاق بیر یئرده اوخوموشام؛ اوزون سوره بیر حئیوانین اتیندن یئییلسه او حئیوانین اوتور-دوروشو اینسانا سیزمیش اولاجاقدیر.
(7) قاه... قاه...ققا.. بوراخ بو سؤزلری دوكتور! سنده نه اوخویورسان اینانیرسان. من نئچه ایلدیر سحره، ناهارا، آخشاما تویوق اتی یئییرم، نییه تویوغا دؤنوشموشم؟!
(8) یوخ
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
بو آیین قاووتونو آلیب‌سینیزمی؟!
دوكتور جئری
یارانه‌نی آلیب كئفیم بَتر ساز ایدی. بیر شئی‌لر آلماق اوچون بازاری الك-ولك ائتمكده ایدیم ؛ هردن ده میزیلدایا-میزیلدایا ماهنی اوخویوردوم:
ـ مندیلیمده پاره‌م وار
اوره‌گیمده یاره‌م وار
خالقین، مالی-دؤولتی
منیمده یارانه‌م وار!
قالابالیقدا بیردن اوستاد دفتری‌له بورون-بورونا گلدیم. اؤنجه تانیمادیم بیله‌سینی. بیر دری بیر سوموك اولموشدو. گؤزلری درینه گئدیب آوورتلاری ایچری باتمیشدی. بورنونو توتسایدین جانی چیخاردی. قوجاقلاشدیق؛ ماراقلا:
"خوش گؤردوك اوستاد!"- دئدیم. "نییه به بئله؛ اولمایا یارانه‌نی كسیبلر؟"
اوستاد دفتری‌نین سسی سانكی قویو دیبیندن گلیردی:
" یوخ!..."ـ دئدی.
اوستاد دفتری اهل-عیاللی بیریسی ایدی. دؤولتین، "ایكی اوشاق یئتمز" چاغریسینا لبیك دئیه‌رك ایكی فقره دوغورمادا بئش اوشاق صاحابی اولموشدو؛ بیرینجینده ایكیز، ایكینجینده اوچوز!..
بارماق اوجو یارانه‌سینی ساییشلادیم اوچ‌یوزاللی مینه یاخین ایدی. اؤزومو ساخلایا بیلمه‌دیم دوغروسو:
ـ "باغیشلایین اوستاد، سوروشا بیلرم نئچه یارانه آلیرسیز؟!"
آجی بیر گولوش دوداغینا یاخیلدی:
ـ " هئچ!"
"بیر یاندان دئییر یارانه‌می كسمه‌ییبلر بیر یانداندا دئییر هئچ یارانه آلمیرام" ـ دئیه دئیندیم. "اولمایا یارانه‌سینی آروادی آلیر ".
لاپ قاریشدیرمیشدیم. اوستاد دفتری چاش-باشلیغیمی گؤرونجه یئنه قویو دیبیندن:
" ائله بیل خبرین یوخدو دوكتور؛ موللانصرالدینین باشینا گلن اویون باشیمیزا گلیب!"- دئدی.
"نه اویونو ؟..."ـ دئمك ایسته‌ییردیم، اوستاد دفتری قویمادی:
" بیر گون موللانصرالدین ائششك اوستونده قاووت یئیردی بركدن بیر یئل اسمه‌یه باشلاییر. یولدان گئچن بیریسی موللادان نه یئدیگینی سوروشدوغوندا دئییر: بئله‌كی یئل اسیر؛ هئچ!"
اوستاد دفتری الینی چیگنیمه قویوب گؤزونو گؤزومه تیكه‌رك سؤزلرینی یئكونلاشدیردی:
"هه!.. آغرین آلیم دوكتور جئری...بئله‌كی باهالیق توزاناق سالیب بیزده هئچ یارانه آلیریق!"
اوستاد دفتری‌نین بو سؤزلرینی ائشیدجك سئوینجیمدن الیمی الیمه چالاراق قیشقیردیم:
ـ "تاپدیم! تاپدیم!..."
اوستاد دفتری هویوخدو.قولومو سالیب بوینونا، او اوزوندن بو اوزوندن اؤپه-اؤپه دئدیم:
" آی‌لار ایدی؛ یارانه‌یه توركجه‌ده نه دئیرلر دئیه دوشونوردوم بو گون تاپدیم؛ قاووت دئیرلر اوستاد... قاووت!...".
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
باهالیق دوه‌سی یاوان چؤره‌گین قاپیسیندا!
دوكتور جئری
ات، یاغ، دویودن
سونرا باهالیق دوه‌سی گئدیب یاوان چؤره‌گین قاپیسیندا یاتیر. اونلار آمبارلانیب
خالق قیتلیغا دوشور. گونده بیر نئچه ژان‌والژان توتوقلانیب دوستاغا آتیلیر. بلدییه
باشقانی؛ مادلن تهرانا بیر تئلگرام گؤنده‌ریر:
- خالق آجیندان
اؤلور، اون گؤنده‌رین.
تهراندان یانیت
(جاواب) گلیر:
- اون یوخ، قاییشلارینیزی
برك باغلایین، تحریم‌ده‌ییك.
مادلن یئنه تئلگرام
گؤنده‌ریر:
- قاییش گؤنده‌رین!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
میللت قاناجاقلی، آنلاقلی اولاجاق!
دوكتور جئری
گورولتو سسیندن یوخودان داشلاندیم. هوؤله سك آیاق یالین ائودن ائشیگه قاچدیم. دئپرم اولموشدو سانكی. قاپی آغزینا چاتجاق هر نه یی آنلادیم. یئنه یاز گلیب هاوالار قیزیشینجا، داناخلیل اوشاقلاری باشینا ییغیب كوچه ده فوتبال اویناییردی. اؤفكه دن بوینومون دامارلاری اوخلاندی. سسیمی آتدیم باشیما:
- اولان دانا سن هاچان آدام اولاجاقسان؟ یاشین اوتوزو گئچدی.. قانمیرسان قاپی قونشو ناهار اوستو دینجه لیییرررر؟....
داناخلیل باشینی آشاغی سالیب اوزگون-اوزگون میزیلدادی:
- باغیشلایین دوكتور، تزه گتیردیگیمیز اویونچونون باشماغی آیاغیندان چیخیب پنجره زه دگدی...
بیر آز یوموشانیب الیمله گئدین اشاره سی گؤستره رك:
- اول آخیر دفه ز اولسون- دئدیم.
داناخلیل توپو قولتوغونا ووراراق اوزاقلاشماقدا ایدی آنجاق بیردن گئری دؤنوب دئدی:
- دوكتور!!..
- هه.. گئنه نه اولدو؟!
- هئچ ایسته دیم دئییم؛ ییرمی- اوتوز گون گؤزله سَز منده قاناجاقلی اولاجاغام!
دانانین بو سؤزوندن شاشیردیم دوغروسو.
- اولمایا ییرمی- اوتوز گون ایچینده مؤعجوزه اولاجاق؟
- یوخ.. مؤعجوزه اولمایاجاق رئیس جمهور انتخاباتی (جومهور باشقانی سئچكیلری) اولاجاق!
- انتخاباتین (سئچكیلرین) نه دخلی وار سنین قاناجاقلی اولماغینا؟
- آخی ائله بیل، میللت تكجه انتخابات قاباغی فهیم و باشعور اولوب انتخاباتدا شركت ائله مگه دعوت اولونار.بو اوزدن دئییرم بلكه منده....
قاپی نین آچیق اولدوغوندان اویدو آلیجیمین بوشقابی حیطده گؤرونمكده ایدی. اؤز- اؤزومه دئدیم:
- اولان بوشلا بو دانانی! ایندی پاجادان بیر مامور دوشوب یا بوشقابیمی ییغیشدیرار یادا پیس پالتار گئیمه دیگیم اوچون اؤزومو یاخالار....
تئز ائوه گئچیب قاپینی چیرپدیم.
سؤزلوك:
قاناجاقلی و آنلاقی میللت: ملت فهیم و باشعور
دئپرم: زلزله
هوؤله سك: شتابان
اؤفكه: خشم وغضب
سون كز: دفعه آخر
جومهور باشقانی: رئیس جمهور
سئچكیلر: انتخابات
اویدو آلیجیسی: گیرنده ماهواره
یاخالاماق: دستگیر كردن
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
فارسجانلی بایرام
دوكتور جئری
گئجه یاریدان گئچمیشدی. تهران سوسوب هامی اویوموشدو. یوخو گؤزومدن دامیردی. قورخانایا (اسلحه خانایا) گؤزَتچی(نگهبان) دوراجاقدیم. اوزومه بیر چیرپی سو ووروب یوخونو قاچیرتماق اوچون توالئت سرویسلرینه گئتدیم.ساللانا-ساللانا ایچری گیردیكده عجیب-غریب، اَنایین سسلر دقتیمی چكدی:
- چ چ چ چ چششش...
- ج ج ج ج جگگ ...
- ق ق ق ق قیغغغ....
یوخو باشیمدان قاچدی. ایره لی له دیكده گوزگو (آینا) قارشیسیندا بیرینی گؤردوم. الیمی آرخادان چیگنینه قویدوم. گئری دؤندو. بایرام ایدی. یئنه قی قی قییغغغغ.... سسی چیخارتدی . قورخدوم بو كز.
- بایرام نولوب؟ بوغازیندا بیر شئی قالیب؟ ایسته ییرسن بیر آفتافا سو گتیریم ؟ - دئدیم.
سرتجه - یوخ...- دئدی سونرا اوز گؤزونو تورشادیب ائكله دی:
- تمركزومو پوزدون اوغلان!..
- نه تمركزو؟- دئیه سوروشدوم.
- لهجه سیز دانیشماق اوچون حرفلری فارسلار كیمی تلفظ ائتمَگه چالیشیرام!....ق ق قیغغغغ...غغ....
ماراقلا سوروشدوم:
- نییه بورادا تمرین ائدیرسن؟
- آخی سسین انعكاس تاپدیغی اوچون(یانكیلاندیغی اوچون) بورا چوخ الوئریشلی دیر- دئیه یانیتلادی بایرام.
بایرام بیزیم كندلی ایدی. هوشلو-باشلی بیریسی ایدی داها اؤنجه لری.عسگرلیگه گلمه میشدن قاباق كنكور سیناقلارینا بیرگه حاضیرلانیردیق. هر گون،شهرین ائل كیتابخاناسینا (عمومی كیتابخاناسینا) گئدیب درس اوخویوردوق. آنجاق بیر گون، كیتابخانایا واردیقدا، ایران آدی آلتیندا باسیلان گؤن جیلدلی قالین فارس تاریخ و ادبیات كیتابلاری، كیتابلیغین باش رفلریندن بایرامین تپه سینه تؤكولوب اونو آلتینا آلدی. گوجلوكله بایرامی كیتابلارین آراسیندان چیخارتدیق؛باییلمیشدی. اوچ گون خسته خانانین تختی اوستونده اوزاناقلی قالدی. دوكتورلار ساغالماسیندان ال اوزسه لرده او سونوندا اویاندی. آنجاق ایكی تَهَر بیر تَهَر اولموشدو. آذربایجانلی بایرام، فارسجانلی اولموشدو...
ائرته سی گون احوالاتی اوشاقلارا آنلاتدیم. گولوشدولر؛ توالئته، دیل آكادئمیسی آدی وئردیلر.بو اولایدان بئش-اون گون سونرا بؤلوگون(گروهانین) یاتاقخاناسی بؤیوك بیر توققوشمانین آلانی اولدو. بایرام، فارس عسگرلری باشینا ییغاراق،"من متعصب دئییلم" دئیه باشلادی توركلره جوك دئمَگه. دورومدان اولدوقجا اؤفكه له نن آراز آدلی سولدوزلو عسگر، بایرامین اوستونه یومولوب آغزی-بورنونو بیربیرینه قاتدی. بو چكیش-بكیشده بؤلوك باشی(فرمانده گروهان) ایچری گیردی.اولانلاری اؤیرنینجه درحال سوچلولاری جزالاندیردی: آراز اوچ گون دوستاقدا یاتمالی ایدی، بایرام ایسه اوچ گون تووالئتده كئشیك چكه جك ایدی. اؤز- اؤزومه دئدیم:
- بو مانقورت بایرامین شانسینا باخ، تام ایسته دیگی یئره گؤزتچی اولدو!
آچیقلاما:متن ده كی فارسجانلی سؤزو ، فارسوفیل سؤزجوگو قارشیلیغی كیمی ایشله نیب دیر. ( گئچمیشده آنگلوفیل لریمیز و روسوفیل لریمیزده اولوب)
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قوتلانمایان
بایرامیمیز قوتلو اولسون! (آنادیلی گونو)
دوكتور جئری
2. اسفند اولوسلار آراسی آنادیلی
گونو، بایرامی دیر. موبایلی گؤتوروب بو گون مناسبتیله، یاخین دوست- تانیشلاری قوتلاماق
ایسته دیم آنجاق كیمی آرادیم اونون یئرینه بیر خانیم شكر دیلینده دئییردی:
- مشترك مورد نظر خاموش می
باشد لطفا شماره گیری نفرمایید.
حافظ، سعدی
و فردوسی لرین یئرینی دار ائیله یین گون
دونیا چاپیندا قوتلانان آنادیلی
گونوندن، رسمی ایران تقویمینده یئری اولمادیغی نین ندنینی سوروشدوقدا دئدی:
- یئری "روز شعر و ادب فارسی"
و " روز حافظ، سعدی، فردوسی و..."- لره دار ائیله مه ییم دئیه منی ایران تقویمینه
بوراخمادیلار.
كیم دئییر
ایران تقوییمینده آنادیلی گونو یوخدور؟
رسمی لرین بیریندن، " نییه
ایران تقوییمینده دونیالیق آنادیلی گونو یوخدور؟" دئیه سوروشورلار. اؤز
گؤزونو تورشادیب یانیتلاییر:
- كیم دئییر ایران تقوییمینده
آنادیلی گونو یوخدور. تقویمی واراقلاسانیز اوندا " آنا گونو" آدلی بیر
مناسبتی گؤره جكسینیز، آنالارینداكی ماشاالله بیر آرشین دیلی وار؛ بیز بونو
دانمیریق كی!!
دونیالیق
آنا سودو و آنا دیلی گونلری
تقویم ساتانلارین بیریندن، تقویمده دونیالیق
آنا سودو و آنا دیلی گونلری نین بیری نین اولدوغونو دیگری نین اولمادیغی نین ندنینی سوروشدوقدا
گولومسه ییب دئدی:
- میللت لر سوددن آچیلیب آنا دیلینده یازیب اوخویاندا، تقویمده آنا دیلی
گونلری ده اولاجاق.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
فتحعلی شاهین آغزی نین یاریسی
دوكتور جئری
اوستاد پرریخته یئنه اؤلو یویانلار كیمی فتحعلی شاهی اوزاتمیشدی
قاباغینا ائنینه اوزونونا لیف چكیردی:
- بو لیاقت سیز قجرشاهی ایرانین اون یئددی
شهرینی بیر آرواد قارشیلیغیندا اوروسلارا باغیشلادی؛ مملكتی پارام پارچا ائیله
دی...
قار-كولَك، شاختانین الیندن تئیمورآغانین قهوه خاناسینا سیغینمیشدیق.
اوستاد دفتری آذربایجان جمهوریسی نین ایستیقلال
تاریخیندن؛ جاواد خان، قوبالی فتحعلی خان، محمدامین رسول زاده دن دانیشیردی.
دانیشیغین شیرین یئرینده اوستاد پرریخته تاپیلیب گلمیشدی. اوست باشینی قاردان
سیلكه له یرك پروفسور نصرالدینله منیم آرامدا اگلشمیشدی. اوستاد پرریخته ایله
شهرین ادبی درنگینده تانیش اولموشدوق سونرا او رسمی فارسی دیلی كیمی اوزونو بیزه
تحمیل ائله ییب بیزدن ال چكمیردی. گئرچك آدی كوروس فرهیخته ایدی آنجاق پروفسور
نصرالدین ساتاشاراق اونا خوروز پرریخته دئیردی. اوستاد پرریخته، یئرینه یئرله شیب
یئرلشمز، سؤیله دیگیم كیمی یئنه فتحعلی شاهی آلمیشدی بوینوزونا:
- بو لیاقت سیز قَجرشاهی ایرانین اون یئددی
شهرینی بیر آرواد قارشیلیغیندا اوروسلارا باغیشلادی؛ مملكتی پارام پارچا ائیله دی؛
او بؤیوكلوكده ایرانی....
اوستاد پرریخته بارماغی ایله گؤیده بؤیوك
ایرانین خریطه سینی چكمك ایسته ینده الی میزین اوستونده كی قلیانا توخانیب كول- كؤزونو اوستاد دفتری نین اوزرینه جالادی.
اوستاد دفترییه پیچاق وورسایدین قانی چیخماز
ایدی. قیزاردی؛ بوزاردی؛ بیردن پاتلادی:
- اولان، فتحعلی شاهین آغزی نین یاریسینی فیلان
فیلان ائله ییم...
اؤزومو ساخلایا بیلمه ییب پیققیلدادیم:
- اوستاد دفتری نییه به آغزی نین یاریسینی؟!
اوستاد دفتری اؤفكه لی- اؤفكه لی قیشقیردی:
- نییه بیزی ده
اوروسلارا باغیشلامادی تا بو خوروز پرریخته لرین الیندن جانیمیز
قورتولسون...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر