+0 به‌ین
آللاه یا بنده؟!
دوکتور جئری
آخشام اوستو ایدی. دوست‌لارلا کندین قهوه‌خاناسیندا اوتوروب هر زامانکی کیمی اؤلکه‌نین آغیر ایقتیصادی دورومونا گؤره دارتیشماقدا ایدیک. اوستاد دفتری اؤفکه‌لنمیشدی: "سیزجه بو دوزدورمو ایسلامی مملکندیمیزده بیری آج، بیری توخ اولا؟ بیری ائولی، بیری ائوسیز اولا؟ بیری ایشلی، بیری ایشسیز اولا؟ بس عدالت هارادادیر؟ بس ائشیدلیک نئجه اولدو؟ نییه ایسلامی مملکندیمیزده آللاهین قانون‌لاری دوزگونجه ایجرا اولونمور؟!"
دانیشیغین قیزغین چاغیندا، بیردن اوزاقدان کندیمیزین آغ‌ساققالی موللا نصرالدینین لؤهله‌یه-لوهله‌یه گلدیگینی گؤردوک. بئلینده یئکه بیر چووال داشیییردی. خرمنلیکده اوینایان اوشاق‌لار، موللانی گؤرونجه اویون‌لارینی بوراخیب اونو دؤوره‌له‌دیلر. "موللاعمی! چووالیندا نمنه وار؟"-دئیه اوشاق‌لارین بیری سوروشدو. موللا چووالی یئره قویوب الی‌نین دالی ایله آلینی‌نین تری سیله-سیله،"جَویزدیر"-دئدی. بالاجا بیر اوغلان، "موللاعمی! او جَویزلردن بیز ده وئر دااا!"-دئیه یالواردی. کؤنلو-گؤزو توخ اولان موللا گولومسه‌یرک اوزونو اوشاق‌لارا توتوب دئدی: "اولسون گول‌بالالاریم! سیزه بو جَویزلردن پایلایاجاغام آنجاق پایلامادان قاباق سیزدن بیر سورغو سوروشاجاغام". اوشاق‌لار بیرآغیزدان،"سوروش"- دئیه قیشقیردیلار. موللا گولومسونوب سوروشدو: "اوشاق‌لار سیز ایسته‌ییرسیز من جَویزلری سیزین آرانیزدا آللاه قانونی ایله بؤلوشدورم یوخسا بنده قانونی ایله؟". اوشاق‌لارین ان بؤیوگو، "استغفرالله! استغفرالله! موللاعمی بو نه سؤزدور دانیشیرسیز؟!.. البته‌کی آللاه قانونی ایله بؤلوشدورملی‌سیز!"-دئیه یانیت وئردی. موللا اوبیری اوشاق‌لارا دؤندو. اوبیری اوشاق‌لار دا ان بؤیوک اوغلانین سؤزلرینی باش ساللاماقلا دوغرولادیلار. موللا گولوب چووالین آغیزینی آچدی. الینی چووالا سوخوب ایکی اوووج دولوسو جَویز چیخاردیب اوشاق‌لارین بیری‌نین اتگینه تؤکدو. اوشاق سئوینجدن گولدو. سونرا موللا اوشاق‌لارین کیمینه اوچ دنه، کیمینه بئش دنه، کیمینه اون دنه، کیمینه ایسه ایکی-اوچ پوک جَویز وئردی. سیرا ان بؤیوک اوغلانا چاتینجا موللا آیاغا قالخیب بیردن اوغلانین قولاغی‌نین دیبینه بیر شیلله ایلیشدیردی. موللانین بو گؤزله‌نیلمز حرکتیندن اوغلان شاشیردی. گؤزلری دولدو. آزقالا آغلایاجاقدی. "موللا عمی! جَویز وئرمیرسن، وئرمه. نییه به ووروسان؟!" ـ دئیه اوغلان سیزیلدادی.موللا فیلوسوفجاسینا آچیقلادی:
- "اوغلوم! مندن اینجیمه آللاهین قانونو ائله بئله‌دیر! پایلایاندا، کیمینی گولدورو، کیمینی آغلادیر، کیمینه آز، کیمینه چوخ وئریر، کیمینه ایسه هئچ نه وئرمیر! اگر سیز مندن ایسته‌سه‌ایدیز بنده کیمی جَویزلری بؤلوشدورَم، اینانین هره‌نیزه بیر قوچ اوْووج جَویز وئره‌جک ایدیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ایشله‌مه‌ییب، یئیه‌سن!
دوکتور جئری
گئچن جومعه آخشامی شیخ آغا بیزی ایفطار یئمگینه قوناق چاغیرمیشدی. یانیمدا چوخ شخصیتلی و خوش گئیینیشلی بیری اَیلشمیشدی. دوغروسو او تانیشلیق وئرمه‌سه‌‌ایدی من بیله‌سینی تانیمایاجاق ایدیم. او، منیم اوشاقلیق دوستوم ایبیش ایدی. ایبیش چوخ ساده بیر اوغلان ایدی، آوارانین تکی ایدی، الیندن بیر قیرانلیق ایش گلمزدی، سحر قاباغینا ایکی قوتور گئچی قاتسایدیلار یقین آخشام بیرینی ایتیره‌جک ایدی. محلّه‌ده هامی اونو اله سالاردی، بیله‌سینه "رئیس" دئیه لاغا قویاردیلار. آنجاق بونونلا بئله، یئنه هامی اونو اورکدن سئوردیلر. او چوخ سئویملی و مهربان بیریسی ایدی. آناسی‌‌نین خئیردوعاسی همیشه اونون آرخاسینجا ایدی؛ "بالا! آللاهدان ایسته‌ییرم؛ ایشله‌مه‌ییب یئیه‌سین!"
اویان-بویاندان، اوشاقلیق خاطیره‌لریندن دانیشاندان سونرا بیله‌سیندن سوروشدوم:
- دوغردان ایبیش آغا! دئمه‌دین نه ایش گؤرورسن؟
گولومسه‌ییب دئدی:
- سونوندا آنامین خئیردوعالاری نتیجه‌سینی وئردی، ایشله‌مه‌ییب یئییرم!
بیردن فیکریم پیس بیر یئره جایدی. اسکی‌لر آنالار ایستکدن اوشاق‌لارینا ایشله‌مه‌ییب یئیه‌سن دئیه دوعا ائدیردیلر آنجاق بیلمیردیلر، تکجه زیندانا دوشن اینسان‌لار ایشله‌مه‌ییب یئییرلر!
اوتانا-اوتانا فیکریمی اونونلا پایلاشدیم . قاققاناق چکیب گولدو:
- یوخ.. زیندان زادا دوشمه‌میشم!
سونرا آتیردی:
- من ایکی ایلدیر یوخاری اؤرت‌باسدیر ماحالی‌نین اوستانداری اولموشام!
چاش-باش اولدوغومو گؤرونجه آچیقلادی:
- نه قدر آنام ساغ ایدی اونون معاشی ایله گئچینیردیک، ایکی ایل بوندان قاباق آنام فوت ائله‌یینجه چاره‌سیزلیکدن داییم شیخ آغانین یانینا گلیب اوندان ایسته‌دیم منه بیر ایش تاپسین. او دا منه بیر حؤکم یازیب دئدی: گئت یوخاری اؤرت باسدیر ماحالی‌نین اوستانداری اول. دوزونو ایسته‌سن من داییما دئدیم؛ دایی! بو چوخ آغیر بیر مسئولیتدیر. سیز ده منی یاخشی تانییرسیز، من گئدیب اورادا بیر ایش گؤره بیلمه‌رم!
ماراقلا سؤزونو کسدیم:
- دایین نه دئدی؟!
- داییم دئدی؛ بیز سنی اورایا گؤندرمیریک گئدیب اورادا بیر ایش گؤره‌سن، بیز سنی اورایا گؤندریریک گئدیب اورادا بیر ایش گؤرمه‌یه‌سن!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
میری‌یه دَین گولـله!
دوکتور جئری
شاه قاچمیشدی. گونو-گوندن کوچه-بازارا تؤکولوشوب حؤکومته قارشی شوعار وئرن‌لرین سایی آرتماقدا ایدی. شهر جوشغولو گونلر گئچیریردی. الی قولاغیندا ایدی اینقیلاب غلبه چالسین.
بیزیم بیر قونشوموز وار ایدی. آدی "میری" ایدی، بیله‌سینه موللااوغلو دا دئیردیلر. میری کؤهنه پالتار دللالی ایدی، هرگون قولونون اوستونه بیر نئچه کوتدان-شالواردان آتیب بازاردا دولاندیراراق ساتاردی. اونون باشی اؤز ایشینه دوموک ایدی. سیاسته قاریشمیردی. حؤکومت حاقیندا بیله‌سیندن سوروشاندا،"کیم ائششک اولسا بیز ده اونا پالان اولاریق" دئییردی. بو حساس گونلرین بیرینده، گون اورتا چاغی او ایشدن ائوه قاییداندا، آروادی الینه بیر چاناق وئره‌رک، "ناهارا قاتیق آشی پیشیرمیشم، قاتیغیمیز یوخدور" دئدی. میری دئیینه-دئیینه یئنیدن بازارا یوللاندی. قاتیغی آلیب ساللانا-ساللانا ائوه دؤندوگونده جامع مسجیدی‌نین قاباغیندا گؤزو بیر قالابالیغا ایلیشدی. شهرین سرپاسبانی سرکار سلطانی مسجیدین قاباغینا توپلاشان جاماعتی خوش دیل ایله داغیتماغا چالیشیردی. آنجاق جاماعات اونو هوْیا باسینجا او چاره‌سیزلیکدن الینی بئلینه آتیب تاپانچاسینی غیلافدان چیخارتدی. بیرآندا بوتون گؤزلر تاپانچایا دیکیلدی. سرکار سلطانی الینی گؤیه قالدیریب بیرکره تتیگی چکدی. قورشون تاپانچانین آغزیندان چیخدیقدا سانکی اسلوموشن حرکتی تاپدی، یاواش-یاواش گئدیب مسجیدین میناره‌سینه دَیدی سونرا قاییدییب قارشی طرفده‌کی پاساژین سیمینت دیوارینا توخوناراق یؤن دَییشیب آرخادان میری‌نین شالوارینی دَلیب دؤرد بارماق قویروق قیرتیلان یئردن آشاغیدا اؤزونه یئر تاپدی. میری "یاندیم" دئیه قیشقیریب اؤنجه قاتیق چاناغی سونرا ایسه اؤزو یئره دوشدو. جاماعات سئل کیمی آخیشیب اونو باشلاری اوسته قالدیردیلار. بو آرادا بعضی‌لری میری‌نین قانینی اللرینه یاخیب خالقا گؤسترمکله اعتیراضی قیزشدیرماق ایسته‌سه‌لرده قاندان بیر ایز-توز گؤرمه‌دیلر!
بیرنئچه اینقیلابچی میری‌نی ماشینا آتیب خسته‌خانایا آپاردی. دوکتور یاخشی موعایینه ائله‌یندن سونرا، "آللاهدان ایمیش گولـله توْودان دوشموشدو یوخسا ایچ اورقانینا جیددی ضرر یئتیره بیلردی، ایندی هئچ خطر یوخدور.. تکجه ایچری بیرآز پوْشلنیب"دئدی. اینقلابچی‌لارین بیری، "گولـله‌نی چیخارتمیرسیز؟"دئیه سوروشدوقدا دوکتور گولومسه‌ییب، "یوخ! بیر ایکی ساعات سونرا اؤزو دوشه‌جک" دئدی.
بو اولایدان بئش-آلتی گون سونرا اینقلاب ظفر قازاندی. باشدا شهرین ایمام جومعه‌سی اولماقلا بیر نئچه اینقلابچی ییغیشیب ائوده اوزوقویلو یاتان میری‌نین گؤروشونه گلدیلر. ایمام جومعه بیردسته پول میری‌نین یاسدیغینی آلتینا قویاراق،" آغا میری! سیزکیمی اوغول‌لارین تؤکولن قانلاری اولماسایدی بو گون اینقلاب غلبه چالمازدی. خالقیمیز سیزلره بورجولودور"دئدی.
***
بیرهفته سونرا میری ساغالیب یاواش-یاواش باییرا چیخماغا باشلادی. کوچه-بازاردا خالق اونو بارماق ایله بیربیرینه گؤستریب شاه رژیمی قورشونونا سینه‌گرمه‌سیندن دانیشیردیلر. هرکس اونونلا اؤپوشوب-گؤروشوب سالام وئرمگه، تانیشماغا تله‌سیردی. آرتیق میری اؤزوده اینقیلاب یولوندا دَیدیگی گولـله‌نین اؤنمینی آنلاماغا باشلامیشدی.
بیرگون میری ایمام جومعهنین دفترینه گئتدی. ایمام جومعه اونو چوخ ایستی قارشیلادی، قاباغینا چای قویوب وضعیتی حاقیندا سوروشاندا میری گیلئی‌لنمگه باشلادی:
- اینقیلاب یولوندا منه گولـله دئییب بو وضعیت ایله من نئجه گئدیم نفت صفینده دوروم آغا؟!
ایمام جومعه بو سؤزلری ائشیدجک اوتاندی. مندیلی ایله آلنی‌نین ترینی سیلیب قاپی آغزیندا دایان کومیته مأمورینا بویروق وئردی، تئز میری‌نین نفت سهمیه‌سینی آپاریب قاپیسیندا تحویل وئرسینلر.
ایکی گون سونرا یئنه میری ایمام جومعهنین دفترینده ایدی:
- آغا! اینقیلاب یولوندا منه کی گولـله دَییب ائوده آج-سوسوز اوتورموشام اوندا تعاوونی شیرکت قند-چایی، یاغ-دوگونو اؤز آدام‌لاری آراسیندا پایلاییر. آخی بو دوزدور؟!
بو سؤزلردن بتر ناراحات اولان ایمام جومعه، مسئول اورقانا نامه یازاراق میری‌نین سهمیه‌سینی قاپیسیندا تحویل وئریلمه‌سینه بویروق وئردی.
بو ایکی گؤروشون داوامیندا، میری بیرگون هه، بیرگون یوخ ایمام جومعهنین حضورینه یئتیشیب اینقیلاب یولوندا یئدیگی گولـله اوچون یئرلی-یئرسیز ایستک‌لر ایره‌لی سورمگه باشلادی. آرتیق ایمام جومعه میری‌نین الیندن تنگه گلمیشدی. او تاپلیب گلنده قاچیب گیزلنیردی...
بیرگون ایمام جومعه جامع مسجیدینده گون اورتا نامازینی قیلدیقدان سونرا مینبره چیخیب دانیشماق ایسته‌ینده، میری جاماعاتین آراسیندان آیاغا قالخیب دئدی:
- آغا باغیشلایین! آخی بو اینصافدیر منه کی اینقیلاب یولوندا گولـله دَییب اوشاق‌لاریم ایشسیز-گوجسوز قالالار، اوندا بیر تعداد غئیری اینقیلابی آدام‌لارین اوشاق‌لاری شهرین ایداره‌لرینه سوخولالار؟!
بو سؤزلرله ایمام جومعهنین صبیر کاساسی داشدی، قیشقیراراق دئدی:
- میری.. میری.. کئشکه او سنین گؤتونه دَیین گولـله منیم اورگیمین باشیندان دَییدی ده سنین الیندن یاخام قورتولاردی!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
شیخ آغانین بایراملیغی
دوکتور جئری
هر ایل اولدوغو کیمی بو ایلده، بایرامین ایلک گونو شیخ آغانین حوضورونا یئتیشیب الینی اؤپوب یئنی ایلینی قوتلایاندان سونرا دؤرد دؤوره دیزی اوسته اوتوروب بایراملیغیمیزی گؤزله‌مگه باشلادیق. شیخ آغا ایکی ساعات اویان-بویاندان قونوشاندان سونرا دوعا ائله‌مگه باشلادی. بو دانیشغین سونو، بایراملیق‌لارین پایلانماسی‌نین باشلاماسی دئمک ایدی. سون آمین‌لر سسلنینجه شیخ آغا الینی جیبینه سوخوب بیرآز قوردالایاندان سونرا بیر گوزگو چیخاردیب قدرت موعلّیمه اوزاتدی. قدرت موعلّیم جلد گوزگونو گؤیده قاپیب اوزونو بیزه چئویره‌رک دئدی:
- آغا منه چارشنبه آیناسی وئردی!
شیخ آغا دریندن بیر "آخ" چکیب دئدی:
- اوغلوم بو چارشنبه آیناسی دئییل! بو ایل بایراملیق اوچون سیزین ماعاش‌لاریزی ایکی قات چوخالداجاق ایدیم، اوزوم قارا الیم دالی ایدی اولمادی. بو اوزدن بایراملیق اوچون سیزه بو آینانی وئریرم آلدیغیز آیلیق‌لاری بونون قاباغینا قویاسیز.
بو آچیقلامانین آردینجا شیخ آغا یئنه الینی جیبینه سوخوب قیزیل بیر قلم چیخاردیب اوستاد دفتری‌یه وئردی. هامی قلمین قیزیل اولدوغونو سانسا دا قلمین یالنیز رنگی قیزیل ایدی. اوستاد دفتری سئوینجک قلمی آلیب قاپاغینی آچدی. قلمین اوجو یوخ ایدی. اوستاد دفتری اوتانا-اوتانا شیخ آغایا دؤندو:
- باغیشلایین آغا! بونون اوجو یوخدور؛ مومکونسه بونو دَییشدیره‌سینیز.
شیخ آغا گولومسه‌ییب دئدی:
- اوستاد! قدیمکی "بی‌خطر کبریت"لر کیمی بو دا "بی‌خطر قلم"دیر. بونونلا یازساز هئچ یولوز "آدی یوخ" ایداره‌سینه دوشمه‌یه‌جک!
اوچونجو بایراملیق آلان کیشی قوچو نیظام ایدی.بو کز شیخ آغا جیبیندن بیر آت نالی چیخاردیب اونا وئره‌رک آچیقلادی:
- اوغلوم نیظام! دئییرلر آت نالی شانس گتیرر. بو نالی چوماغی‌نین باشینا میخلاتدیر. اینشاالله ارازل و اوباشی قووالایاندا سنه شانس گتیرر.
سیرا منیم بایراملیغیما یئتیشدی. آغا بیر شئی دئمه‌دن جیبندن بورون دسمالی چیخاردیب منه اوزاتدی. بورون دسمالینی تبرلیک کیمی آلیب اوزومه باسیب اؤکوتمه ووردوم. آغانین بورون سویو ایله منیم گؤز یاشلاریم بیربیرینه قاریشدی. چوخ دویغوسال بیر صحنه ایدی. هامی آغلادی.
مندن سونرا ترس آوانین کندخوداسی کاتتا ایسلام بایراملیغینی آلدی. شیخ آغا اونا کوهنه تاخما دیشلرینی وئردی.
ان سون بایراملیق آلان کیشی قره میللت اوغلو قلئیچی مورتوض ایدی. شیخ آغا جیبیندن بیر سیخیم خاریجی شوکالات چیخاردیب اونون اووجونا تؤکه‌رک دئدی:
-اوغلوم مورتوض! گله‌جکده زیرپی دوشمن ایله آغیر بیر ساواشیمیز اولاجاق، یادیندان چیخارتما اومودومو تکجه سنه باغلامیشام!
بایراملیق وئرمه تؤره‌نی قورتاراندان سونرا یولدا قلئیچی مورتوضو توتوب دئدیم:
- بختور! سنین بایراملیغین هامیدان یاغلی دوشدو! نولور او خاریجی شوکالات‌لاردان بیردنه ده وئر بیز یئیک!
قلئیچی مورتوض اگری-اگری منه باخیب دئدی:
- اشی نه شوکالاتی؟ بونلار "دورقوزاق" دواسی‌دیر!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اینقیلابچی
دوکتور جئری
اوستاد دفترینی آنادیلینی مودافیعه ائتدیگی اوچون توتوقلاییب بئش-آلتی گون یاخشی توجیه ائله‌یندن سونرا قاضی قارشی‌سینا چیخارتمیشلار.
قاضی غضبلی-غضبلی:
- سیز اؤلکه‌نین میلّی امنیتینی تهلوکه‌یه سالیب‌سیز، سیز بیر ضید اینقلاب‌سیز!-دئیه باغیرمیش.
اوستاد دفتری مظلوم- مظلوم:
- جناب قاضی! واللاه بیللاه من ضید اینقلاب دئییلم، آند اولسون آللاهین بؤیوکلوگونه من گونده یوز یول آرزو ائله‌ییرم اؤلکه‌میزده اینقلاب اولسون!-دئمیش.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اینقیلاب خاطیره‌لریندن: قیرمیزی شورت
دوکتور جئری
" اینقیلابچی اولماق آسان‌دیر؛ اینقلابچی قالماق چتین"
کؤهنه اینقیلابچی خورخه لوئیس اؤرت‌باسدیریوس
1357 بهمن اینقیلابیندا اؤلکه‌نین دیگر شهرلر‌ی‌له
بیرگه ترس‌آوا خالقی دا کوچه‌لره تؤکولوشوب شاه و شاهلیق علئیهینه تظاهورات ائله‌مگه
باشلادیلار. تظاهورات‌لاردا جاماعات اللرینده اینقیلاب باشچی‌لاری‌نین شکیل‌لرینی،
یازیلی پارچالار و پلاکاردلار داشیییرکن بیزیم قلئیچی مورتوض باشقالاریندان
فرقلی اولاراق اوزون بیر چوبوغون باشینا قیرمیزی بیر شورت گئچیردیب گؤستریجی‌لرین قاباغیندا آیاق‌لارینی
برکدن یئره تاپدایاراق شوعار وئریردی:
ات آلمیشیق شهره چیخیبدیر
فرح‌ده
قحبه چیخیبدیر!
***
اینقیلابین ظفر چالماسیندان ایکی-اوچ آی سونرا
بعضی وعده‌وی و ایقتصادی سبب‌لره گؤره، ائوسیز-ائشیک‌سیز موستضعف جاماعات شهرلرین
قیراغیندا اؤزل‌لیکه شاهچی‌لارین موصادیره اولونموش اراضی‌سینده اؤزلرینه ائو
تیکمگه باشلادیلار. بو خبرلر پایتاختا چاتینجا همن شهرلرین بلدیه‌لرینه دستور
وئریلدی؛ اؤزباشینالیغین قارشی‌سینی آلماق اوچون درحال بو ائولر ییخیلسین. ترس آوادا ییخیلان ایلک ائولردن
بیری ده بیزیم قلئیچی مورتوضون ائوی ایدی. لودر چؤمچه‌سینی دیوارا دایاییب ائوی
یاواش-یاواش شوملاداندا او، ایکی الینی برکدن باشینا تاپداییب قیشقیردی:
پوخ یئمیشم ائی فرح
ایفتیرا دئمیشم ائی فرح!
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
+0 به‌ین
نییه اولمور؟!
دوکتور جئری
خاطیرینیزدا اولسا آلتی آی بوندان قاباق، جومهور باشقانی سئچکی‌لری‌نین عرفه‌سینده "آی نه اولار" باشلیقلی یازیمیزدا یازمیشدیق:
جومهور باشقانی آدای‌لاریندان:
بیرینجیسی دئییر: ائوسیزلر اوچون دؤرد میلیون ائو تیکدیره‌جگم.
ایکینجیسی دئییر: آیدا هر نفره دؤرد یوز اللی مین تومن یارانه وئره‌جگم.
اوچونجوسو دئییر: من بوتون ایش‌سیز‌لری ایش باشینا قویاجاغام .
دؤردونجوسو دئییر: ائولنمک ایسته‌ین جوتلرین هره‌سینه 500 میلیون تومن وام وئره‌جگم.
بئشینجی دئییر: من ائله بیر ایش گوره‌جگم، آمریکا گله پوتونوموزو یالایا.
آلتینجیسی دئییر: من اؤلکه ایقتیصادیاتینی اوچ گونون ایچینده چیچکلندیره‌جگم.
یئددینجیسی دئییر: من آزادلیق گتیره‌جگم.
......
دونن آخشام چاغی یولداش‌لارلا بو قونودا دانیشیرکن دئدیم:
- او زامان جومهور باشقانی آدای‌لاری‌نین تبلیغات‌لارینی گؤرنده آرزو ائله‌دیم کئشکه بوآدای‌لارین بیری جومهور باشقانی اولا، بیری بیرینجی موعاوین، بیری ایکینجی موعاوین، بیری ایش وزیری، بیری یارانه وزیری بیری...
اوستاد دفتری سؤزومو کسدی:
- هه دوز دئییرسن یادیمدادیر من ده دئدیم: اولسا، آی نه اولار! آنجاق هئچ نه اولمادی!
باشیملا اوستاد دفتری‌نین سؤزلرینی دوغرولایاراق آرتیردیم:
- او زامان بیلسیدیم آللاه منیم آرزومو یئرینه یئتیریب بو آدای‌لارین بئشی بیردن آرزولادیغیم کیمی مملکندین باشینا گئچه‌جکلر؛ آرزو سهمیه‌می یاندیرماییب باشقا آرزو ائدردیم!
قلئیچی مورتوض بیج-بیج گولدو:
- دوست‌لار تلسمه‌یین! بیرآز بو عزیز مسئوللار برکدن زور وئرسه‌لر، بیرآز دا میلت تحمّول ائله‌سه اولار نئجه اولماز!
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
+0 به‌ین
شیخ آغانین خورونا توتما حکایه‌سی
دوکتور جئری
تانری بیر ده او قارا گونلری گتیرمه‌سین. خورونا خسته‌لیگی‌‌نین آت اویناتدیغی، گونده بئش-آلتی یوز اینسانین جانینی آلدیغی گونلر ایدی. بیرگون آرغین-یورغون خسته‌خانادان ائوه گلیب اؤلومو تختین اوستونه سالمیشدیم. گئجه‌نین بیرواختی بیردن گؤردوم قاپی گوروپ-گوروپ دؤیولور. "آللاه خئییر ائله‌سین" دئیه یئریمدن قالخیب قاپینی آچدیم. قلئیچی مورتوض ایدی. منی گؤرجک ایکی الی ایله باشینا تاپداییب آغلاماغا باشلادی:
- دوکتور! فریادیما چات.. ائویمیز ییخیلدی..
نیگران اولدوم:
- نولوب خویلوخانیما بیر شئی‌می اولوب؟!
اؤکوتمه وورا- وورا:
- کئشگه خویلوخانیما بیر شئی اولاردی!.. دده‌لیگم..دده‌لیگم شیخ آغا اؤلور.. خورونا توتوب... ائویمیز ییخیلدی.. اؤرت باسدیر ماحالی باشسیز قالدی...
پالتارلاریمی گئییب یولا دوشدوک. یاریم ساعات سونرا شیخ آغانین ائوینده ایدیک. شیخ آغا اوتاغین اورتاسیندا اوزانیب خیریلداییردی. قلئیچی مورتوضو گؤرونجه قیشقیردی:
- هانسی جهنمه‌ده‌سن؟ اؤلورم.. اؤلورم‌م‌‌‌‌م.. ترس آوانین دوکتورلاری ایشه یارامادی.. دئمه‌دیم؛ گئت منه اینگیلیسدن دوکتور گتیر...
قلئیچی مورتوض دئدی:
- دده! تحریم‌لره گؤره اینگیلیسدن دوکتور گتیرمک اولمور.
سونرا بارماغی ایله منی گؤستردی:
- آمما باخ من موشابهینی تاپمشام آدی دا خاریجی دیر!
شیخ آغانین طیب پرونده‌سینی آلیب تست‌لری گؤزدن گئچیردیم. خورونا ویروسی آغ جیگرلری‌نین یوزده دوخسان دوققوزونو بوروموشدو.
قلئیچی مورتوض نیگران-نیگران پیچیلدادی:
- بیر اومود وار؟!
یاواشجا دئدیم:
- بو یوزده (درصد) ایله هر کیمسه اولاسایدی چوخدان اؤلموشدو! آنجاق چوخ اوزولمه من چاراسینا باخاجاغام!
سونرا گئدیب "اؤلورم..اؤلورم" دئین شیخ آغانین قولاغینا بیر ایکی کلمه سؤز پیچیلدادیم.
شیخ آغا سؤزلریمی ائشیدینجه سؤنوک گؤزلری‌نین ایچی پارلادی...
***
ائرته‌سی گونو قلئیچی مورتوض بیر قوطو شیرنی ایله ایشله‌دیگیم خسته‌خانایا گلمیشدی. برکدن الیمی سیخیب دئدی:
- آللاه سیزدن راضی اولسون دوکتور. دده‌لیگیم ساغالیب. بوگون هم یئییر، هم ایچیر، هم ده یاتیر. دوغرودان سیز مؤعجیزه ائله‌میش‌سیز. باشقا دوکتورلارین باهالی-باهالی ایگنه-داواسی ایشه یارامایان یئرده، سیز ایکی کلمه سؤز ایله دده‌لیگیمی موعالیجه ائله‌دیز.
دوغروسو قلئیچی مورتوضون یئرسیز اؤوگولری (مدح‌لری) اورگیمه یاتمادی:
- آی قارداش! مؤوضونو چوخ شیشیرتمه! نه مؤعجیزه‌سی؟ من تکجه شیخ آغانین قولاغینا دئدیم: قورخما پیس آداما هئچ زاد اولماز!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
یئنی آغالار
دوکتور جئری
دونن آخشام قلئیچی مورتوضون گؤروشونه گئتمیشدیک.
باشی پانسیمانلی یاتاقدا اوزانیب زاریلداییردی. دئدیکلریندن آنلاشیلدی او آلتی آیدیر کندلری‌نین قیزیل
معدنینده مرکزلی بیر آغایا ایشله‌ییر. نئچه گون قاباق ایسه دیگر معدنچی‌لرله دالی
قالمیش آیلیق‌لارینی ایسته‌مگه گئتدیکده آغانین قولوچوماقلی‌لاری تؤکولوشوب
اونلاری دویونجایا قدر دؤیموشلر.
بو احوالاتی ائشیتدیکده گوله-گوله دئدیم:
گئنه رحمت ترس آوانین قدیمکی آغاسینا!
دئییرلر؛ قدیم‌لر ترس آوانین بیر آغاسی
وارایمیش. بیر گون اوغلو اونون یانینا گئدیب دئدی: آتاجان! بیر ایشچی تاپمیشام
اؤزوندن یئییر، اؤزوندن ایچیر، بیزه ایشله‌ییر. بو سؤزلره آغا باشینی توولاییب دئدی:اوغول! ائله بیر
ایشچی تاپاردین بیز ده اوندان یئییب- ایچردیک!
قلئیچی قارداش! ایندی سؤزوم گلیر بو مرکزلی آغا. سیزدن یئییر، سیزدن ایچیر، هله اوسته‌لیک سیزی ده دؤیور!!
...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
بیر نؤمره بؤیوک مانتو
دوکتور جئری
دونن آخشام ائشیتدیک قونشوموز موللا فرضعلی سالدیری‌یا اوغرایب. بتر نیگران اولدوق. اوستاد دفتری ایله بیر قوطو شیرینی باغلاییب گؤروشونه گئتدیک. یازیق یاتاغا اوزانیب زار-زار زاریلداییردی. اوز-گؤزو قاپ-قارا اولموشدو. بیزی گؤرجک آزجا قالخیب یاسدیغا دیرسکلندی. ال اؤپمه‌دن سونرا اوستاد دفتری سورشدو:
- آغا! الی سینایدی سیزی کیم بو گونه سالیب؟!
موللا فرضعلی دریندن بیر سولوق آلیب دئدی:
- ریا اولماسین بیلمیرم بیلیرسیز یا یوخ، من آللاه خاطیرینه محلّه مچیدی‌نین پئشنامازلیغی ایله یاناشی شکّیات ایداره‌سینده ده چالیشیرام. آخشام‌لار ایسه "ایضافه ثاواب" اوچون کوچه-بازاردا خالقی خوصوصیله خانیم‌لاری "امیربه معروف و نهی از منکر" ائله‌ییرم. قالابالیق یئرلرده دولاناراق، " باجی توکوزو قویون ایچری"، "قیزیم یاخانی دویمه‌له"، "ننه جورابینی چک یوخاری توپوغون گؤرسه‌نیر"، " خانیم قیز گوناهدیر برکدن گولمه"، "بالام، آدام دوداغینی بویاییب ائشیگه چیخماز" دئیه خانیم‌لاری اویاریرام. حاقدان گئچمه‌یک ده خانیم‌لار دا بو تذکورلریمی موثبت قارشی‌لاییب تئز اؤزلرینی ییغیشدیریرلار.
موللا فرضعلی‌نین سؤزونو کسدیم:
- آغا! هله بو احوالات ندیر؟!
موللا فرضعلی اورکدن بیر آخ چکه‌رک آچیقلادی:
- سیراغا گون بازاردا گزیردیم. قاباقدا اوجا بویلو- ائنلی کورکلی بیر آرواد یئهین-یئهین گئدیردی. نفس وورا-وورا آرخادان سسلندیم: آی باجی! آی باجی!.. آرواد گئری دؤنوب اؤفکه ایله "بلی" دئدی. دوغروسو آروادین بو "بلی"سیندن چاشیریب دئدیم: باغیشلایین خانیم! مومکون اولسا بیر نؤمره بؤیوک مانتو گئیه‌سیز یانلاریز پیرتلاییب ائشیگه!
مارقلا سوروشدوم:
- هه.. سونرا نه اولدو؟!
- نه اولاجاق! گاوورین قیزی باشماغینی چیخاردیب دوشدو جانیما!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اوجوزلوق گولمه‌جه‌لری
دوکتور جئری
یوخودا گؤررسیز!
شیخ آغا ایله هفته‌لیک گؤرشوموزده، قلئیچی مورتوض دئدی:
- آغا!.. دونن گئجه یوخودا گؤردوم مملکندیمیزده هر شئی اوجوزلاشیب. میثال اوچون دویونون چوالی اولموشدور 20 مین تومن، یاغین چللگی 5 مین تومن، اتین کیلوسو 2 مین تومن.. سیزجه بونون تعبیری نمنه‌دیر؟!
شیخ آغا گولومسوندو:
- تعبیری بودور سیز اوجوزلوغو بیرده یوخودا گؤررسیز!
مملکند هانسی طرفه گئدیر؟
موللا نصرالدین یئنی بیر ائششک آلمیشدی آنجاق اونو - مسئول‌لارین باهالیغی کونترول ائده بیلمه‌دیگی کیمی - کونترول ائده بیلمه‌ییب ائششک باش آلیب گئدیردی.
یولدا بیریسی سوروشور:
- موللا بو عجله ایله هارایا گئدیرسن؟
موللا جاواب وئریر:
- ائششگین ایسته‌دیگی یئره!
سببی نه ایدی؟
دونن کوچه‌ده اوستاد دفترینی گؤردوم. گوله-گوله گئدرکن بیردن اؤکوتمه ووروب آغلاییردی. اؤز-اؤزمه دئدیم یقین کیشی‌نین باشینا هاوا گلیب. بیله‌سینه یاخینلاشیب احوالاتی سوروشدوم. مندیلی ایله گؤزونون یاشینی سیله-سیله آچیقلادی:
- مسئول‌لارین یارانه‌لری چوخالداجاقلارینی یادیما سالدیقدا سئوینجدن گولورم آنجاق بو ایشین سونوجونا فیکرلشدیکده اورگیم دولوب بیله‌می آغلاماق باسیر!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
سوزمه اوشاق
دوکتور جئری
دونن ترس آوادا اوشاق‌لارا قیزیلجا واکسنی ووراجاق ایدیک. اهالی سحر تئزدن ساغلیق ائوی‌نین ائشیگینده صف باغلامیشدی. پنجره‌دن باخاندا قلئیچی مورتوضو جمعیتینن آراسیندا گؤردوم. بارماغیملا ایشاره ائله‌ییب هامیدان قاباق اونو ایچری‌یه چاغیردیم. قوجاغیندا عؤمرومده گؤرمه‌دیگیم گؤزل-گؤیچک بیر کؤرپه وار ایدی. کئف-احوالدان سونرا سوروشدوم:
- مورتوض بگ! بو گؤزل بالا نوه‌ندیرمی؟
دیلینی چئینه‌دی:
- یوووخ جانیم، اؤز اوشاغیمدیر!
بتر شاشیردیم:
- اشی سن آلتمیشی آشیرماقداسان، بو یاشدا اوشاغی نئیله‌ییردین؟!
باشینی آشاغی سالدی:
ایسلامی شورا مجلیسی‌نین "جمعیتی جاوان‌لاشدیرما پلانی"نین تصویبی آردینجا دواخانالاردان حامیله‌لیگی اؤنله‌یین وسایل ییغیشدیریلدی، بیز ده جاره‌سیزلیکدن کاندوم یئرینه جوراب ایشلتدیک...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ایران، مسئول‌لارین ایکینجی ائوی دیر می؟!
دوکتور جئری
کئچن‌لرده "شرق" قزئته‌سینده ، " ایران، مسئول‌لارین ایکینجی ائوی‌دیر" باشلیغینی
اوخویاندا "ملا نصرالدین"ین سؤزلری یادیما دوشدو:
موللایا دئدیلر:
موللا! آروادین گزه‌ین دیر!
موللا قطیعیتله بو
سؤزو ردّ ائتدی:
- یوخ! یوخ!
آروادیم گزه‌ین اولسایدی بیزه ده گلردی!
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
+0 به‌ین
گئچن یازی‌لاریمیزین بیرینده یازمیشدیق:
قلئیچی مورتوض زیبیل قابی‌دان تاپدیغی جین چراغی‌نین یاردیمی ایله موللا فرضعلی‌نین
دامادی اولدوقدان سونرا ترس آوانین والیسی اولاراق سئچیلدی. ایندی ایسه
احوالاتین قالانی...
اولماسا بونو دا بیر سؤز ائله‌یین!
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض ترس آوانین والیسی سئچیلدیکدن سونرا بوتون اؤرت باسدیر ماحالی‌نین خدوم مسئول‌لاری کیمی گونده دالیجا بیر سؤز چیخاردیردیلار.
بیر گون
دئییردیلر: والی‌نین تکجه ایکی کلاس ساوادی وار!
بیر گون دئییردیلر:
دامادینی اؤزونه موعاوین سئچیب!
بیر گون دئییردیلر: یوز میلیارد ایختیلاس ائله‌ییب!
بیر گون دئییردیلر: ال آلتی دؤولت اموالینی
ساتیر!
بیر گون دئییردیلر: هاوایی‌دا اؤزونه بیر آدا
آلیب!
بیر گون دئییردیلر: روشوتین فیأتینی یوز مین
تومنه یئندیریب!
بیر گون...
آنجاق دئدی-قودولارین ان پیسی دؤرد-بئش گون
بوندان قاباق یاییلدی:
والی گئجه یاری‌لاری ترس آوانین آدی بللی‌سی-
پرستوبانونون ائوینه گئدیر!
بو سؤیلنتی نامیس گؤزتچی‌لری رئیسی‌نین قولاغینا چاتینجا تئز مؤوضونون آراشدیریلماسینا دایر بویروق وئردی. تأسفله دئییلن‌لر دوغرویموش کیمی گؤرونوردو. بونون آردینجا، نامیس گؤزتچی‌لری دونن گئجه یاریسی پرستو بانونون ائوینه بیر سالدیری دوزنله‌دی. مأمورلار چتین‌لیکله قاپینی سیندیریب ایچری گیرینجه ائوده پرستو بانودان باشقا کیمسه یوخویدو آنجاق ائوین آرخا قاپیسی آچیق قالمیشدی! نامیس گؤزتچی‌لری‌نین رئیسی ایکی-اوچ کوچه آشاغیدا قلئیچی مورتوضو تاپدی. سورعتله هارایاسا گئدیردی. بیله‌سینه یاخینلاشیب سایغی ایله سوروشدو:
- جناب والی! باغیشلایین سوروشا بیله‌رم گئجه‌نین بو واختیندا
بورالاردا نه قاییریرسیز؟!
قلئیچی مورتوض سرتجه یانیتلادی:
- هئچ! چیخدیم گؤروم شهر امن-آمان‌لیقدایر یا
یوخ؟
نامیس گؤزتچی‌لری‌نین رئیسی گولومسوندو:
- باغیشلایین سوروشا بیله‌رم، بو شالوار نمنه‌دیر
گئیمیسینیز؟!
قلئیچی مورتوض گؤزونون اوجو ایله شالوارینا
باخدی. تلسیکدن گوللو-گوللو بیر تومان گئیمیشدی! اؤزونه آلماییب اؤفکه‌لندی:
- اولماسا بونو دا بیر سؤز ائله‌یین!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ایسته‌ییرم دئییم سیز..
دوکتور جئری
شیخ آغانین ترس آوا کندینده اولان گؤزله‌نیلمز سفری سیراسیندا کاتتا ایسلام تریبون دالینا گئچیب خوش گلدین ائله‌دیکدن سونرا دئدی:
- شیخ آغا! کندیمیزین باشینا گلن بوتون فلاکت‌لرده سیزی اؤز یانیمیزدا گؤرموشوک...
(خالق فیشقا و چپیک چالدیقدا شیخ آغا گولومسه‌یه‌رک باشی ایله خالقدان تشکور ائتدی).
... شیخ آغا! اینیشیل ترس آوایا زلزله گلنده گؤزوموزو آچاندا سیزی باشیمیز اوستونده گؤردوک. بیلدیر ترس آوادا طوفان اولاندا گؤز آچدیقدا گؤزوموز سیزین گؤزونوزه ساتاشدی. بو ایل ایسه بو سئل فلاکتینی باشیمیزا گلدیکده یئنه سیزی قارشیمیزدا گؤروروک. شیخ آغا ایسته‌ییرم دئییم سیز...
بیردن کاتتا ایسلامین سؤزلرینی ترس آوانین دلی سوْووُ قلئیچی مورتوض کسیب قیشقیردی:
- ایسته‌ییرم دئییم سیز نه اوغورسوز آدامسیز!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر